Ὁ Ὅσιος καί μέγας αὐτός ἀσκητής, ἀποσύρθηκε ἀπό τόν κόσμο καί κατέφυγε ἕξι μίλια ἀπό τά Ἱεροσόλυμα, ὅπου βρίσκεται ἡ Λαύρα Φάρα.
Ἐκεῖ κλείστηκε σέ ἕνα κελί καί ἐπιδόθηκε σέ αὐστηρότατους ἀσκητικούς ἀγῶνες. Στά χρόνια αὐτά, ἐγκαταστάθηκε σέ ἕνα γειτονικό κελί τῆς Λαύρας αὐτῆς καί ὁ μέγας Εὐθύμιος.
Ὁ κοινός πόθος τῆς ἄσκησης συνέδεσε στενά τούς δυό διασήμους ἀσκητές, οἱ ὁποῖοι μετά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων πήγαιναν μακρύτερα μέσα στήν ἔρημο, γιά αὐστηρότερη ἄσκηση. Ἐπέστρεφαν στήν Λαύρα, τήν Κυριακή τῶν Βαΐων.
Μετά τό πέμπτο ἔτος, ἀποσύρθηκαν ὁριστικά στήν ἔρημο μέσα σέ μιά σπηλιά. Ἡ φήμη ὅμως τῆς ἀρετῆς τους, ἔφερε κοντά τους πολλούς μαθητές καί ἔτσι δημιουργήθηκε κοινόβιο, πού μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του, προϊστάμενος ἦταν ὁ Θεόκτιστος.
Μέ τήν μεγάλη ὑπόληψη καί ἀγάπη τῶν συνανθρώπων του, ὁ Ὅσιος Θεόκτιστος πέθανε σέ βαθιά γεράματα τό 451 μ.Χ.. Στήν κηδεία του πρωτοστάτησαν ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Ἀναστάσιος καί ὁ μέγας Εὐθύμιος, πού τότε ἦταν 90 ἐτῶν.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx