Ηταν χριστιανή παρθένος, πού μέ τό αἷμά της σφράγισε τήν πίστη της στόν Χριστό καί μέ τήν αὐταπάρνησή της καταντρόπιασε τούς ἰσχυρούς εἰδωλολάτρες αὐτοκράτορες.
Ἡ Εὐφημία καταγόταν ἀπό τή Χαλκηδόνα καί οἱ γονεῖς της ὀνομάζονταν Φιλόφρων καί Θεοδοσιανή. Μόρφωσαν τήν κόρη τους σύμφωνα μέ τίς ἐπιταγές τοῦ Εὐαγγελίου, γι’ αὐτό καί ἡ Εὐφημία ἀπό πολύ νωρίς διακρίθηκε γιά τόν ἅγιο ζῆλο της, τό σεμνό ἦθος καί τή φιλανθρωπία της. Ἦταν ὡραῖα στό σῶμα, καί πολλοί εἰδωλολάτρες νέοι περίμεναν ἔστω ἕνα ἐνθαρρυντικό χαμόγελό της. Ἀλλά ἡ σεμνή παρθένος διατηροῦσε ἀκηλίδωτη τήν ἁγνότητά της καί εἶχε ἀφοσιωμένη τήν καρδιά της στόν Θεό, στήν περιποίηση τῶν ἀσθενῶν καί τῶν ἀπροστάτευτων ὀρφανῶν.
Ὅταν ἐπί Διοκλητιανού διατάχθηκε σκληρός διωγμός κατά τῶν χριστιανῶν, ἡ Εὐφημία συνελήφθη καί ὁμολόγησε ὅτι εἶναι χριστιανή. Τότε ὁ κριτής, ὑπολογίζοντας στήν ἀδύνατη γυναικεία φύση της, τήν καταδίκασε σέ θάνατο μέ βασανιστήρια. Ὅμως ἡ Εὐφημία ἀναδείχθηκε πολύ ἰσχυρότερη τῶν βασανιστῶν της καί ὑπέμεινε τά βασανιστήρια μέ θαυμαστή καρτερία. Στό τέλος τήν ἔριξαν τροφή στά θηρία.
Δίδαξε ἔτσι μέ τό παράδειγμά της, πώς μπορεῖ οἱ χριστιανοί νά φαίνονται στόν κόσμο ἀδύνατοι, ἀλλά «τά ἀσθενῆ του κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός ἶνα καταισχύνῃ τά ἰσχυρά». Δηλαδή, τούς κατά κόσμον ἀδυνάτους ἐξέλεξε ὁ Θεός, γιά νά καταντροπιάσει ἐκείνους πού ἔχουν ἰσχυρή κοσμική ἐπιρροή.
Ὅμως, αὐτήν τήν ἡμέρα, γίνεται ἀνάμνηση τοῦ θαύματος πού ἔγινε ἀπό τήν Ἁγία Εὐφημία, ὅταν, κατά τήν ἐποχή τοῦ Μαρκιανοῦ καί τῆς Πουλχερίας, συντάχθηκαν δυό τόμοι πού περιεῖχαν τόν ὅρο τῆς Συνόδου, πού ἔγινε στή Χαλκηδόνα (451) καί ἦταν ἕνας τῶν ὀρθοδόξων καί ἕνας τῶν Μονοφυσιτῶν. Γιά νά πάψει λοιπόν ἡ ἔριδα μεταξύ τῶν δυό πλευρῶν, ἀποφασίστηκε νά τεθοῦν καί οἱ δυό τόμοι μέσα στή λάρνακα τῆς Ἁγίας Εὐφημίας, γιά νά φανεῖ ποιόν ἀπό τούς δυό θά δεχθεῖ ἡ Ἁγία. Μετά τήν ἀποσφράγιση τῆς λάρνακας, βρέθηκε ὁ μέν τῶν αἱρετικῶν τόμος στά πόδια τῆς Ἁγίας πεταμένος, ὁ δέ τῶν ὀρθοδόξων στό στῆθος της.
(Ἡ κυρίως μνήμη τοῦ μαρτυρίου τῆς Ἁγίας Εὐφημίας τελεῖται στίς 16 Σεπτεμβρίου.)

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Λίαν εὔφρανας, τούς Ὀρθοδόξους, καί κατῄσχυνας, τούς κακοδόξους, Εὐφημία Χριστοῦ καλλιπάρθενε· τῆς γάρ Τετάρτης Συνόδου ἐκύρωσας, ἃ οἱ Πατέρες καλῶς ἐδογμάτισαν. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον. Ἦχος β’.
Ἀγῶνας ἐν ἀθλήσει, ἀγῶνας ἐν τῇ πίστει κατεβάλου θερμῶς, ὑπέρ Χριστοῦ τοῦ Νυμφίου σου. Ἀλλά καί νῦν, ὡς τάς αἱρέσεις, καί ἐχθρῶν τό φρύαγμα, ἐν τοῖς ποσί τῶν βασιλέων ἡμῶν ὑποταγῆναι πρέσβευε, διά τῆς Θεοτόκου, ἡ ὑπό ἑξακοσίων τριάκοντα, θεοφόρων Πατέρων, τόν Ὅρον λαβοῦσα, καί φυλάττουσα πανεύφημε.

Μεγαλυνάριον.
Πίστιν βεβαιοῦσα τήν ἀληθῆ, δι’ ἣν Εὐφημία, σφαγιάζῃ ἀθλητικῶς, ἐν ἀγκάλαις φέρεις, τόν Τόμον τῶν Πατέρων, ποσί δέ ἀπορρίπτεις, τόν τῆς αἱρέσεως.