Η ματωμένη ιστορία μου
Αφηγητής: Το χώμα της Μικρασίας
 
Ίσως δεν είναι σωστό να μιλούν τα χώματα στους ανθρώπους. Μα εγώ είμαι το χώμα της Μικράς Ασίας… Και δεν γίνεται να μη μιλώ. Βλέπεις, αν έβαζες ποτέ τους κόκκους μου στο μικροσκόπιο, πιο πολύ αίμα θα έβλεπες… και στάχτες… παρά άμμο και άργιλο.
Η ιστορία μου χάνεται στα βάθη των χρόνων… Πέρασαν πολλοί λαοί από πάνω μου. Πολλοί θέλησαν να με κάνουν δικό τους. Μα ο λαός που πιο πολύ με αγάπησε και τον αγάπησα ήταν οι Έλληνες.
 
Οι πρώτες ανάσες
Οι πρώτοι Έλληνες (Ίωνες, Αιολείς, Δωριείς) έφτασαν στα μέρη μου ως αποικιστές. Έκτισαν όμορφες πόλεις εκείνοι οι Έλληνες, αναμείχθηκαν με τους ντόπιους πληθυσμούς και δημιούργησαν έναν μεγάλο πολιτισμό.
 
Η αρχή των πόνων…
6ος αι. π.Χ. Ακούγονται τα πρώτα χτυπήματα στα χώματά μου. Πρώτα οι Λυδοί και μετά οι Πέρσες θα εξαπλώσουν την κυριαρχία τους πάνω στις ελληνικές πόλεις. Οι πόλεις υποφέρουν από τη φτώχεια και τη σκλαβιά. Έτσι, το 499 π.Χ. θα ξεσπάσει η Ιωνική Επανάσταση, σε μια προσπάθεια να αποτιναχθεί ο Περσικός ζυγός. Η επανάσταση απέτυχε, μα οι Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας κατάφεραν να κατατροπώσουν τους Πέρσες στους Ελληνοπερσικούς πολέμους. Έτσι, μου έδωσαν μια ανάσα ελευθερίας. Μα δεν κράτησε για πολύ… Σύντομα οι ελληνικές μου πόλεις περνούν και πάλι στην εξουσία του Πέρση βασιλιά.
 
Ο ελευθερωτής
334 π.Χ. Το χώμα μου το πατούν πόδια ελευθερωτή. Περνά από πάνω μου ο στρατός του Μ. Αλεξάνδρου! Ο στρατηλάτης διαλύει την περσική δύναμη, που τόσο με είχε ταλαιπωρήσει, και φέρνει την αυτονομία στις ελληνικές μου πόλεις. Κι όταν ο μεγάλος στρατηγός θα χάσει τη ζωή του, τα χώματά μου θα τα πάρουν οι διάδοχοί του και θα γίνουν κομμάτι των Ελληνιστικών βασιλείων.
 
Νέοι αφέντες
129 π.Χ. Η χαρά μου χάνεται και πάλι. Τα εδάφη ολόκληρης της δυτικής Μ. Ασίας κατακτώνται από τους Ρωμαίους αυτή τη φορά. Ευτυχώς οι Ρωμαίοι δεν φάνηκαν σκληροί κατακτητές. Κι έτσι μπόρεσα να δω τους ανθρώπους που τόσο αγάπησα να προοδεύουν, παρά τις λεηλασίες της περιοχής.
 
Το θαύμα
Είναι κάπου στα 47 μ.Χ. Μία χρονιά που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της πάνω μου. Ο Απόστολος Παύλος περνά και κηρύττει το Ευαγγέλιο στα μέρη μου! Πολλοί θα πιστέψουν στο κήρυγμά του και πλήθος εκκλησιών θα ιδρυθούν εδώ. Στρατός είναι και οι μάρτυρες που θα δώσουν τη ζωή τους την περίοδο των διωγμών. Στις επτά μεγάλες Εκκλησίες μου θα απευθυνθεί και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη.
 
Τα καλύτερα χρόνια μου
324 μ.Χ. Η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μεταφέρεται στα χώματά μου, στο Βυζάντιο, από τον Μ. Κωνσταντίνο. Η πρωτεύουσα αυτή, με το όνομα Κωνσταντινούπολη, θα γίνει και το κέντρο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων θα περάσω τις λαμπρότερες μέρες μου. Οι τόποι μου αποκτούν και πάλι χρώμα βαθιά ελληνικό. Ο λαός ευημερεί και γίνομαι το κέντρο του κόσμου. Κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων πολλοί εχθροί θα ζηλέψουν τα χώματά μου, με σπουδαιότερους τους Άραβες. Μα οι Ακρίτες θα δώσουν σπουδαίες μάχες και θα κρατήσουν τα χώματά μου ελληνικά.
 
Η απειλή
11ος αι. μ.Χ. Η λάμψη του Βυζαντίου κινδυνεύει. Από τις στέπες της Ασίας έρχονται οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Βρίσκουν ανέτοιμο τον λαό μου και πολλά από τα εδάφη μου περνούν εύκολα στα χέρια τους μετά τις μάχες στο Ματζικέρτ και το Μυριοκέφαλο. Οδηγούν τον λαό μου στον εξισλαμισμό. Βία και καταστροφές στα εδάφη μου…
 
Ο βαρύς ζυγός
1453 μ.Χ. Η Κωνσταντινούπολη πέφτει στα χέρια των Οθωμανών. Οι περισσότερες πόλεις μου έχουν ήδη καταληφθεί από τους Τούρκους. Περνούν 400 χρόνια μαύρης σκλαβιάς μέσα στα παιδομαζώματα και τους εξισλαμισμούς. Όταν η ηπειρωτική Ελλάδα επαναστατεί το 1821, οι Μικρασιάτες θα προσφέρουν πολλά, αναμένοντας κι εκείνοι τη λευτεριά. Μα ενώ τα περισσότερα από τα εδάφη της ηπειρωτικής Ελλάδας εντάσσονται σταδιακά στο νέο ελληνικό κράτος μετά τη λήξη της Επανάστασης, η Μικρασία θα μείνει έξω από αυτό.
Κι όμως, οι Έλληνες του τόπου κρατούν ζωντανή την ελπίδα. 2.000.000 ελληνικές ψυχές μετρά η Μικρασία μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα.
 
Οι διώξεις
1914-1918: Δύσκολα χρόνια… Αρπαγές, λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών, καταστροφές, γκρέμισμα σχολείων και ναών, βασανισμοί αιχμαλώτων, ακρωτηριασμοί, αλλά και ατέλειωτες πορείες στα περιβόητα “τάγματα εργασίας”, με άγνωστο αριθμό ανθρώπων που χάθηκαν σ’ αυτά, απαγχονισμοί, δημόσια λυντσαρίσματα, εκτελέσεις…
 
Η ελπίδα
1919 μ.Χ. Οι Έλληνες της Σμύρνης δακρύζουν… Μετά από 500 σχεδόν χρόνια εμφανίζεται στα εδάφη μου ελληνικός στρατός! Η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου έχει διατάξει την απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία με «εντολή» των Συμμάχων για την αποκατάσταση της ειρήνης και της τάξης, καθώς και την προστασία όλου του χριστιανικού πληθυσμού. Μήπως έχει έρθει η ώρα να γίνει πραγματικότητα το όνειρο για προσάρτηση των εδαφών μου στην Ελλάδα;
1920 μ.Χ. Με τη Συνθήκη των Σεβρών παραχωρούνται στην Ελλάδα τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, και η Ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης μένει υπό την ονομαστική επικυριαρχία του σουλτάνου, αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια και ύστερα από δημοψήφισμα. Ο λαός μου πανηγυρίζει!
 
Η καταστροφή…
1922 μ.Χ. Ο ελληνικός στρατός έχει φτάσει στα βάθη της Μικράς Ασίας. Μα το μέτωπο καταρρέει… Ακολουθεί εκδίωξη και εξόντωση μεγάλου μέρους του ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας. Οι ελληνικοί πληθυσμοί συρρέουν στα λιμάνια, για να μπορέσουν να φύγουν στην Ελλάδα, να γλυτώσουν τη ζωή τους… Το φθινόπωρο του 1922 φτάνουν στην Ελλάδα περίπου 900.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Για τους υπόλοιπους, το τέλος γράφεται με τη Συνθήκη της Λωζάνης, το 1923 μ.Χ.
***
Είμαι το ματωμένο χώμα της Μικρασίας… Ματωμένο από τους ήρωες, τους μάρτυρες και τους αγίους… Οι άνθρωποι που αγάπησα, κατοικούν πια σε άλλα χώματα, στη μάνα πατρίδα. Μα έχουν αφήσει πίσω τους όσα λείψανα αγίων δεν πήραν μαζί τους στο φευγιό. Έχουν αφήσει πίσω τους την ιστορία που κρύβεται σε κάθε μου κόκκο. Έχουν αφήσει πίσω τους την καρδιά τους.
Τους περιμένω. Περιμένω να γυρίσουν. Και το νιώθω. Νιώθω πως φτάνει ετούτη η ώρα.
 
Σιλουανή
 
Κείμενο: Περιοδικό «Προς τη ΝΙΚΗ», Σεπτέμβριος 2022